พิธีหมั้นมีอะไร ต้องเตรียมและใช้อะไรบ้าง จัดขบวนอย่างไร ?
Publsihed Date : 2024-09-28
Tag : แต่งงาน
พิธีหมั้นเป็นขั้นตอนสำคัญในการเตรียมตัวก่อนแต่งงาน สำหรับคู่รักที่กำลังวางแผนจะใช้ชีวิตร่วมกัน การเข้าใจถึงความหมาย ขั้นตอน และสิ่งที่ต้องเตรียมในพิธีหมั้นจะช่วยให้คู่บ่าวสาวสามารถจัดงานได้อย่างราบรื่นและมีความหมาย บทความนี้จะให้ข้อมูลเกี่ยวกับพิธีหมั้นอย่างละเอียด เพื่อให้คู่รักสามารถเตรียมตัวได้อย่างมั่นใจ
หมั้น คืออะไร ?
การหมั้น หมายถึง การที่ชายและหญิงตกลงกันว่าจะสมรสกันในอนาคต โดยฝ่ายชายได้มอบของหมั้นให้แก่ฝ่ายหญิงเพื่อเป็นหลักฐานว่าจะสมรสกับฝ่ายหญิง ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1435 การหมั้นเป็นพิธีที่มีความสำคัญทางวัฒนธรรมและกฎหมายของไทย
ในทางกฎหมาย การหมั้นถือเป็นสัญญาว่าจะทำการสมรสกัน ซึ่งมีผลผูกพันทางกฎหมายระหว่างคู่หมั้น โดยหากฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งผิดสัญญาหมั้น อีกฝ่ายสามารถเรียกค่าทดแทนได้
หมั้นต้องเตรียมและใช้อะไรบ้าง ?
- แหวนหมั้น: เป็นสัญลักษณ์สำคัญของการหมั้น โดยทั่วไปมักเป็นแหวนเพชร
- ของหมั้น: ประกอบด้วยสิ่งของมีค่าต่างๆ เช่น ทองรูปพรรณ เครื่องเพชร หรือเงินสด
- พานหมั้น: ใช้สำหรับใส่ของหมั้นในพิธี
- ชุดไทยหรือชุดสากล: สำหรับคู่บ่าวสาวและญาติผู้ใหญ่
- ดอกไม้และการตกแต่งสถานที่: เพื่อสร้างบรรยากาศในงาน
- อาหารและเครื่องดื่ม: สำหรับเลี้ยงรับรองแขกที่มาร่วมงาน
- พิธีกร: เพื่อดำเนินพิธีการตามขั้นตอน
- ช่างภาพ: เพื่อบันทึกภาพความทรงจำในวันสำคัญ
ขันหมากหมั้นมีอะไรบ้าง ?
- หมากดิบฝานก้นออก 8 ลูก : เป็นสัญลักษณ์ของการหมั้นหมาย
- พลูตัดก้าน 8 เรียง : จัดเรียงละ 8 ใบ โดยใช้ปูนแดงแต้มที่โคนของใบพลูทุกใบ เพื่อความเป็นสิริมงคล และความสวยงาม
- ถั่วเขียว, ข้าวเปลือก, งาดำ อย่างละ 1 ถุง : เนื่องจากเป็นกลุ่มธัญพืชปลูกง่าย จึงเปรียบเสมือนการอวยพรให้คู่รักทำอะไรราบรื่น
- ข้าวตอก 1 ถุง : ข้าวเปลือกที่ถูกคั่วจะเบ่งบานกลายเป็นข้าวตอก เปรียบเสมือนการอวยพรให้ความรักของทั้งสองเบ่งบาน
- ใบเงิน, ใบทอง และใบนาก : เป็นพืชมงคล เปรียบเสมือนการอวยพรให้มีเงิน มีทอง ส่งเสริมความมั่งคั่ง
จำนวนและมูลค่าของสิ่งของในพานหมั้นอาจแตกต่างกันไปตามฐานะและการตกลงของทั้งสองฝ่าย
พิธีหมั้นมีอะไรบ้าง ?
- การเลือกฤกษ์ยาม: ปรึกษาผู้รู้ หมอดู พระ หรือสำนักโหราศาสตร์เพื่อเลือกวันและเวลาที่เป็นมงคล
- การตั้งขบวนขันหมาก: ฝ่ายชายจัดขบวนนำของหมั้นไปบ้านฝ่ายหญิง
- การรับขันหมาก: ญาติผู้ใหญ่ฝ่ายหญิงออกมาต้อนรับขบวนขันหมาก
- การสู่ขอ: ผู้ใหญ่ฝ่ายชายกล่าวคำขอฝ่ายหญิงแต่งงาน
- การมอบของหมั้น: ฝ่ายชายมอบของหมั้นให้ฝ่ายหญิง
- การสวมแหวน: คู่บ่าวสาวสวมแหวนหมั้นให้กันและกัน
- พิธีรดน้ำสังข์: ผู้ใหญ่ทั้งสองฝ่ายร่วมอวยพรคู่บ่าวสาว
- การเลี้ยงฉลอง: จัดงานเลี้ยงเพื่อเฉลิมฉลองการหมั้น
จัดขบวนขันหมาก 9 คู่ทำอย่างไร ?
ขบวนขันหมากมีทั้งหมด 9 ลำดับ/ตำแหน่งดังนี้
- เถ้าแก่ : คนนำขบวนหรือตำแหน่งหน้าสุด ส่วนใหญ่จะเป็นผู้หลักผู้ใหญ่ที่น่าเคารพนับถือ มีทักษะในการต่อรองเจรจา เพราะจะต้องทำหน้าที่ถือซองสำหรับการผ่านประตู
- เจ้าบ่าว : เจ้าบ่าวเดินถือพานธูปพร้อมพ่อแม่ขนาบข้าง
- พานกล้วย พานอ้อย : ตำแหน่งของเพื่อนสนิทเจ้าบ่าว หรือญาติสนิทถือพานกล้วย พานอ้อยเดินตามหลังเจ้าบ่าว
- ขันหมากเอก ขันหมากโท : ตำแหน่งของคู่รักผู้ใหญ่ที่เป็นตัวอย่างในการใช้ชีวิตคู่ถือพานขันหมากเอก และขันหมากโท
- พานแหวนหมั้น : เพื่อนเจ้าบ่าว ญาติสนิท ถือพานแหวนหมั้นเดินอยู่ด้านหลังขันหมากเอก
- พานสินสอด : พานสินสอดคือพานที่มีมูลค่าสูงสุดในขบวน ดังนั้นผู้ถือจะต้องเป็นคนที่ไว้ใจได้ โดยจะเป็นญาติหรือเพื่อนสนิทก็ได้
- พานผลไม้มงคล : เด็กหรือผู้ใหญ่ที่สนิท 5-9 คน ถือพานผลไม้มงคลตามจำนวนพานที่จัดไว้
- พานขนมมงคล : ญาติสนิทถือพานขนมมงคล 9 ชนิด เช่น ทองหยิบ ทองหยอด ฝอยทอง ทองเอก ลูกชุบ ขนมกง ขนมชั้น เสน่ห์จันทร์ และจ่ามงกุฎ
- ขบวนรำ : ขบวนรำปิดท้าย ในลำดับนี้จะมีหรือไม่มีก็ได้ เป็นตำแหน่งที่เพิ่มเข้ามาเพื่อสร้างบรรยากาศสนุกสนาน บันเทิง อบอุ่น
หมั้นใส่แหวนข้างไหน ?
ตามธรรมเนียมไทย และความนิยมของคนไทยนั้นมักจะหมั้นและแต่งงานในวันเดียวกัน ในหลายพิธีแหวนหมั้นจึงไม่ถูกนำมาใช้ จะใช้เพียงแหวนแต่งงานเท่านั้น แต่หากคู่ไหนประสงค์ที่จะใช้แหวนหมั้นแล้ว แหวนหมั้นจะถูกสวมที่นิ้วนางข้างซ้ายของฝ่ายหญิง ส่วนฝ่ายชายอาจไม่ต้องสวมแหวนหมั้นก็ได้ แต่ในปัจจุบัน บางคู่อาจเลือกใส่แหวนหมั้นทั้งสองฝ่ายตามความพอใจ
อย่างไรก็ตาม เมื่อแต่งงานแล้ว แหวนแต่งงานจะสวมที่นิ้วนางข้างซ้ายทั้งฝ่ายชายและฝ่ายหญิง ตามความเชื่อที่ว่าเส้นเลือดจากนิ้วนางข้างซ้ายเชื่อมต่อกับหัวใจโดยตรง
หมั้นได้ตอนอายุเท่าไหร่ ?
ตามกฎหมายไทย การหมั้นสามารถทำได้เมื่อชายและหญิงมีอายุครบ 17 ปีบริบูรณ์ขึ้นไป ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1435 อย่างไรก็ตาม หากผู้เยาว์ (อายุต่ำกว่า 20 ปี) ต้องการหมั้น จะต้องได้รับความยินยอมจากผู้แทนโดยชอบธรรมก่อน
หมั้นแล้วทำอะไรได้บ้าง ?
- วางแผนการแต่งงาน: กำหนดวันแต่งงาน และเตรียมการต่างๆ (เฉพาะคู่ที่หมั้นและแต่งคนละวันกัน)
- อยู่ร่วมกัน: แม้ว่าตามประเพณีไทยจะไม่นิยมให้คู่หมั้นอยู่ร่วมกันก่อนแต่งงาน แต่ในทางกฎหมายไม่มีข้อห้าม
- ทำธุรกรรมร่วมกัน: เช่น การซื้อบ้าน หรือวางแผนการเงินร่วมกัน
- เรียกค่าทดแทน: หากมีการผิดสัญญาหมั้น ฝ่ายที่ถูกผิดสัญญาสามารถเรียกค่าทดแทนได้
- ยกเลิกการหมั้น: หากทั้งสองฝ่ายตกลงกัน สามารถยกเลิกการหมั้นได้โดยการคืนของหมั้น
ของหมั้น VS สินสอด ต่างกันอย่างไร ?
- ของหมั้น : ทรัพย์สินที่ฝ่ายชายมอบให้ฝ่ายหญิง
- สินสอด : ทรัพย์สินที่ฝ่ายชายมองให้แก่ผู้ปกครองของฝ่ายหญิง
อย่างไรก็ตาม การหมั้นไม่ใช่การสมรส คู่หมั้นจึงยังไม่มีสิทธิตามกฎหมายเหมือนคู่สมรส เช่น สิทธิในการรับมรดก หรือสิทธิในการตัดสินใจทางการแพทย์แทนกัน
พิธีหมั้นเป็นขั้นตอนสำคัญในการเตรียมตัวก่อนแต่งงาน ที่มีทั้งความหมายทางวัฒนธรรมและผลผูกพันทางกฎหมาย การเข้าใจถึงรายละเอียดต่างๆ ของพิธีหมั้น ตั้งแต่การเตรียมตัว สิ่งของที่ต้องใช้ ขั้นตอนพิธีการ ตลอดจนสิทธิและหน้าที่หลังการหมั้น จะช่วยให้คู่รักสามารถวางแผนและจัดงานได้อย่างราบรื่น สมบูรณ์แบบ และมีความหมาย
การหมั้นไม่เพียงแต่เป็นการประกาศความตั้งใจที่จะใช้ชีวิตร่วมกันต่อครอบครัวและสังคม แต่ยังเป็นโอกาสให้คู่รักได้เตรียมความพร้อมสำหรับการแต่งงานและการใช้ชีวิตคู่ในอนาคต